با یک جستجوی ساده مشخص می شود که از همان اولین هفته های آغاز ناآرامی‌ها، بیش از ۳۰۰۰ بار تقاضا برای نصب فیلترشکن ها در ایران افزایش پیدا کرده است.
آگهیحکومت جمهوری اسلامی ایران در هفته‌های گذشته با افزایش اعتراضات و ناآرامی‌ها، دسترسی به اینترنت را شدیدا محدود و در هفته‌های اخیر واتس اپ و اینستاگرام را مسدود کرده است.
به همین دلیل شهروندان در ایران برای دورزدن این محدودیت ها، بیش از گذشته، به «وی پی ان» و یا همان فیلترشکن های مختلف روی آورده اند.
با یک جستجوی ساده مشخص می شود که از همان اولین هفته های آغاز ناآرامی‌ها، بیش از ۳۰۰۰ بار تقاضا برای نصب این فیلترشکن ها در ایران افزایش پیدا کرده است.
تغییرات گسترده در همین چند هفته اخیر
یکی از این شهروندان ساکن پایتخت ایران، دریا، دانشجوی دانشگاه تهران است. او می گوید برای ارتباط با خانواده از تلگرام و پراکسی های مختلف و فیلترشکن ها استفاده می کند. او می گوید: «پس از مدتی که از یک وی پی ان استفاده می کنیم، مسدود می شود و باید به دیگری رجوع کنیم. ما حتی برای دانلود وی پی ان از اینترنت به وی پی ان نیاز داریم. من از تلگرام و سیستم پروکسی برای ارتباط با خانواده ام استفاده می کنم.»
نیلوفر، جوان دیگری که برای دسترسی به اینترنت از وی پی ان ها استفاده می کند، می گوید: « ما نمی توانیم پول ماهانه برای وی پی ان هایی که خارج از کشور قرار دارند را بپردازیم. چرا که ایران در سیستم بانک جهانی نیست و ما پس از چند روز استفاده از وی پی ان، نمی توانیم آنرا مجددا دانلود کنیم. این روزها دسترسی به وی پی ان ها بسیار سخت شده است.»
حیدر، شهروندی است که در یک کافه درتهران مشغول به کار است. حیدر می گوید: « در هفته های اخیر، چیزهای زیادی تغییر پیداکرده اند. یکی از ساده ترین آنها اینترنت است. من از وی پی ان بصورت روزانه استفاده می کنم. در واقع، در حال حاضر از ۱۳ وی پی ان مختلف بهره می برم. همه شهروندان همین جور هستند. این به یک ساختار تبدیل شده است. از ماه گذشته حتی گوگل هم فیلتر شده است. جستجو در گوگل هم فیلتر شد.»
این شهروند در ادامه می گوید: « وی پی ان های زیادی در بازار هستند اما اغلب آنها کار نمی کنند. باید یک به یک را آزمایش کنید. وی پی ان های بهتری هم در بازار هستند اما باید برای آنها پول زیادی بدهید که آنها هم برخی از مواقع کار نمی کنند. من دو وی پی ان در ماه گذشته خریدم که هیچکدام کار نمی کردند.»
فیلترشکن ها چگونه به کمک کاربران می آیند؟
وی پی ان ها غالبا نرم افزارهایی هستند که اجازه می دهند «آی پی ادرس» شما شناسایی نشود و شما را از محدوده جغرافیایی که در آن هستید خارج می کنند.
به گفته سیمون میلیانو، کارشناس شبکه «اتصال به اینترنت با یک تونل رمزگذاری شده بین شما و یک سرور راه دور ایجاد می کند و در این فرآیند آی پی آدرس شما را جایگزین می کند.»
این بدان معناست که برای یک سانسور کننده اینترنت که تلاش می کند ترافیک یک کشور خاص را مسدود کند، اتصال شما از جای دیگر جهان ممکن می شود.
سیمون میلیانو به یورونیوز می‌گوید: «دولت مالک همه یا شریک بخشی از بیشتر آی آس پی ها در ایران است و آنها می توانند تصمیم به قطع و یا برقراری اینترنت بگیرند.»
او در ادامه می افزاید: «آنچه در جریان اعتراضات اخیر دیدیم این بود که ISPهای بزرگ [در ایران] به طرق مختلف ترافیک بین‌المللی را مسدود کردند. ترافیک اینترنت بسیار کمتر از قبل از مرزهای ایران فرار می‌کند و بنوعی دولت ایران موفق شده است دروازه‌های بین‌المللی را مسدود کند».
دولت ایران اکنون قصد دارد فروش «وی پی ان» ها را جرم انگاری کند و فروشندگان را به زندان بفرستد.
به گفته سیمون میلیانو«در حالی که دولت ایران در اجرای سانسور اینترنتی خود به ویژه موثر بوده است، اما نمی‌تواند تمام ترافیک وی پی ان ها را برای همیشه مسدود کند چرا که اینترنت ذاتا طبیعتی آشفته دارد و کنترل کامل بر آن بسیار دشوار است.»
این کارشناس شبکه می گوید: «در ایران یک کلید قطع کننده اینترنت وجود ندارد. این یک پازل چندتکه است. جایی که تکه کاری وجود دارد، شکاف‌های کوچکی(حفره های امنیتی) هم وجود دارد.»
سیمون میلیانو در پایان سخنان خود اضافه می کند که «اگر یک سرویس وی پی ان دائماً دامنه‌هایی را که برای احراز هویت برنامه‌های خود استفاده می‌کند تغییر دهد و اگر دائماً سرورهای جدید در حال چرخش باشد، اتصالات انجام می‌شوند. هر چند تکه تکه و در برخی موارد غیرقابل اعتماد اما ارتباط صورت می گیرد و اتصال به شبکه اینترنتی بدون فیلتر عملی خواهد شد.»