روسیه روز سه‌شنبه کایا کالاس، نخست وزیر استونی و چندین مقام دیگر اروپایی را به‌دلیل آنچه که آن را دخالت این افراد در تخریب بناهای یادبود جنگ جهانی دوم خواند، تحت تعقیب قرار داد.
آگهیبناهای یادبودی که برخی از آن‌ها یادآور ارتش سرخ هستند مدت‌ها در استونی، لتونی و لیتوانی بحث برانگیز بوده‌اند. سه کشور حوزه بالتیک در پاسخ به حمله تمام عیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ شروع به حذف و تخریب برخی از آن‌ها کردند که خشم مسکو را برانگیخت. این سه کشور این بناها را میراث ناخواسته اشغال کشورهایشان توسط شوروی تلقی می‌کنند.
از سوی دیگر بناهای یادبود سربازان ارتش سرخ در لهستان و جمهوری چک نیز تخریب شده‌اند و بسیاری آن را نماد ظلم و ستم گذشته می‌دانند.
مسکو این اقدامات را به‌عنوان هتک حرمت سربازان شوروی که هنگام جنگ با آلمان نازی کشته شدند می‌داند.
روسیه اعلام کرد که در واکنش به «تخریب بناهای یادبود سربازان شوروی» چندین نفر را به فهرست تحت تعقیب خود اضافه کرده است.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت: «جنایتکارانی که علیه یاد و خاطره نجات‌دهندگان جهان از نازیسم و فاشیسم اقدام کرده‌اند باید مجازات شوند و این تازه آغاز راه است.»
کرملین گفت افرادی که تحت تعقیب قرار گرفته‌اند «اقدامات خصمانه علیه حافظه تاریخی» و روسیه انجام داده‌اند.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین به خبرنگاران گفت: «این‌ها کسانی هستند که مسئول سواستفاده از حافظه تاریخی به حساب می‌آیند.»
این نخستین بار است که وزارت کشور روسیه یک رهبر خارجی را در فهرست افراد تحت تعقیب قرار می‌دهد.
تایمار پترکوپ، وزیر امور خارجه استونی و همچنین کارول ناروکی رئیس موسسه خاطره ملی لهستان در میان سایر افراد تحت تعقیب روسیه قرار گرفته‌اند.
سیموناس کایریس، وزیر فرهنگ لیتوانی که نام او نیز در این فهرست قرار دارد روسیه را به تحریف حقایق متهم کرد.
او به خبرگزاری فرانسه گفت: «رژیم [روسیه] همان کاری را می‌کند که همیشه انجام می‌داد: تلاش می‌کند تا آزادی را خفه کند و به ایجاد نسخه‌ای که با واقعیت‌ها یا منطق مغایرت دارند ادامه دهد.»
تنش روسیه با سه کشور حوزه بالتیک
این اقدام نشان دهنده بدتر شدن روابط بین روسیه و کشورهای حوزه بالتیک است که همگی اکنون اعضای اتحادیه اروپا و ائتلاف نظامی ناتو هستند.
روسیه در ژانویه ۲۰۲۳ روابط دیپلماتیک خود را با استونی کاهش داد و به سفیر این کشور دستور داد تا مسکو را ترک کند و این کشور حوزه بالتیک را به «روس‌هراسی کامل» متهم کرد.
هر سه کشور بالتیک یعنی استونی، لتونی و لیتوانی نیز پیش از این دیپلمات‌های روس را از کشورهای خود در بحبوحه تنش‌ها بر سر درگیری در اوکراین اخراج کرده بودند.
روابط آن‌ها با مسکو از زمان به‌دست آوردن استقلال در خلال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی که آن‌ها همیشه به‌عنوان یک قدرت اشغالگر به آن نگریسته‌اند پرتنش باقی مانده است.
در حالی که صدها بنای تاریخی ساخته شده در دوران اتحاد جماهیر شوروی برای مدت طولانی موضوع حساسی در این سه کشور بود حمله روسیه به اوکراین منجر به تلاش‌های گسترده برای حذف آن‌ها شد.
این درگیری همچنین نگرانی از رویارویی مسلحانه احتمالی با روسیه را افزایش داده است زیرا هر سه کشور حوزه بالتیک هزینه نظامی خود را افزایش داده و دفاع مرزی را تقویت کرده‌اند.
این سه کشور محل اسکان شمار قابل توجهی از روسیه هستند که به نقطه عطف تنش با مسکو تبدیل شده است.
آگهیمسکو در اوایل ماه فوریه دیپلمات‌های سه کشور همسایه بالتیک خود را پس از متهم کردن این کشورها به تلاش برای «خرابکاری» در انتخابات ریاست جمهوری روسیه احضار کرد.
مسکو این سه کشور را متهم کرد که درخواست‌های روسیه برای تامین امنیت مراکز رای‌گیری در سفارتخانه‌های این کشور در خاک خود را نادیده گرفته‌اند.