اتحادیه اروپا پس از توافق با تونس، روز یکشنبه توافقنامه جامعی‌ای را با مصر امضا کرد. اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا به همراه پنج رهبر اروپایی برای نشان دادن تعهد اروپا به حمایت از ثبات مصر، توسعه اقتصادی و توانایی این کشور در مدیریت مهاجرت به قاهره سفر کرد.
آگهیاین توافق که به دلیل سوابق حقوق بشر مصر مورد انتقاد گروه‌های حقوق بشری قرار گرفت، روز یکشنبه بعد از ظهر در قاهره توسط عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور مصر و اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا امضا شد. در این مراسم رهبران بلژیک، ایتالیا، اتریش، قبرس و یونان حضور داشتند.
جورجا ملونی، نخست وزیر ایتالیا که خواهان این نوع توافقات با کشورهای جنوب مدیترانه است، در این سفر حضور داشت. کیریاکوس میتسوتاکیس، نخست وزیر یونان و نیکوس کریستودولیدس، رئیس جمهور قبرس نیز در این سفر حضور داشتند. الکساندر دی کرو، نخست وزیر بلژیک و کارل نهامر، صدراعظم اتریش نیز به عنوان نماینده کشورهای شمال اروپا در این سفر فن در لاین را همراهی می‌کردند.
مبارزه با قاچاقچیان انسان
اتحادیه اروپا در این توافق هفت میلیارد و چهارصد میلیون یورویی به مصر کمک خواهد کرد که پنج میلیارد یورو به عنوان کمک مالی کلان در نظر گرفته شده است، یک میلیارد و هشتصد میلیون یوروی آن برای سرمایه گذاری در گذارهای زیست محیطی و مدرن سازی اقتصاد است و ششصد میلیون یورو کمک بلاعوض است که دویست میلیون یورو آن به مهاجرت اختصاص دارد.
السيسی به رهبران اروپایی گفت: «بازدید شما امروز نقطه عطفی مهمی در روابط بین مصر و اتحادیه اروپا را رقم زد.» او گفت که این توافق «تحولی بنیادین در مشارکت ما» ایجاد کرده است.
اتحادیه اروپا و مصر توافق کردند که برای مبارزه با شبکه های قاچاقچیان انسان و قطع مسیرهای مهاجرت با یکدیگر همکاری کنند. اورزولا فن در لاین در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با رهبران حاضر گفت: «ما قبلاً همکاری بسیار خوبی داشتیم و این همکاری بیش از هر زمان دیگری ضروری است. ما برای تسهیل مهاجرت قانونی تلاش خواهیم کرد. در عین حال، ما همچنان به تعهد کامل مصر برای کنترل مهاجرت غیرقانونی، از مدیریت مرزها تا مبارزه با قاچاق و بازگرداندن مهاجران، اتکا خواهیم کرد.»
اتحادیه اروپا برای تقویت مرزهای مصر، به ویژه با لیبی که مکان اصلی عبور برای مهاجران فراری از فقر و درگیری در آفریقا و خاورمیانه است، به دولت مصر کمک خواهد کرد. این بلوک ۲۷ کشوره همچنین از دولت مصر در میزبانی سودانی‌هایی که از درگیری نزدیک به یک ساله بین ژنرال‌های رقیب در کشورشان گریخته‌اند حمایت خواهد کرد. مصر از آوریل سال گذشته بیش از ۴۶۰ هزار سودانی را پذیرفته است.
این توافق در بحبوحه نگرانی‌های فزاینده‌ای صورت می‌گیرد که تهاجم زمینی قریب‌الوقوع اسرائیل به رفح، جنوبی‌ترین شهر غزه، می‌تواند صدها هزار نفر را مجبور کند وارد شبه جزیره سینای مصر شوند. جنگ شش ماهه‌ی اسرائیل و حماس اکنون بیش از ۱ میلیون نفر را به رفح کشانده است.
مصر می‌گوید ۹ میلیون مهاجر در این کشور حضور دارند که شامل حدود ۴۸۰ هزار نفری می‌شود که به عنوان پناهنده و متقاضی پناهندگی در آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد ثبت شده‌اند. بسیاری از این مهاجران کسب و کار خود را راه انداخته‌اند، در حالی که برخی دیگر در بخش عظیم اقتصاد غیررسمی به عنوان دستفروش و نظافتچی کار می‌کنند.
توافق اتحادیه اروپا با الگوی توافق‌هایی که اخیراً با تونس و موریتانی امضا شده است، پیش می‌رود. در این توافقات، در ازای تقویت مرزهای این کشورها، بودجه در اختیارشان قرار می‌گیرد. تونس و موریتانی هر دو نقاط کلیدی عزیمت مهاجرانی هستند که به ترتیب از مدیترانه و بخشی از اقیانوس اطلس به ایتالیا و اسپانیا می‌روند. این دو کشور نیز به دلیل سوءاستفاده‌های ادعایی علیه مهاجران مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.
بسته کمک مالی اتحادیه اروپا با انتقاد گروه‌های بین‌المللی حقوق بشر به دلیل سوابق حقوق بشر مصر مواجه شده است. سازمان عفو بین‌الملل از رهبران اروپا خواست تا در نقض حقوق بشر در مصر شریک جرم نباشند.
ایو گدی، رئیس دفتر نهادهای اروپایی عفو بین‌الملل گفت: «رهبران اتحادیه اروپا باید اطمینان حاصل کنند که مقامات مصر معیارهای روشنی برای حقوق بشر اتخاذ کنند.» گدی به محدودیت‌های مصر در مورد رسانه‌ها و آزادی بیان و سرکوب جامعه مدنی اشاره کرد.
اریک مامر، سخنگوی کمیسیون اروپا، که اوایل این هفته در بروکسل در مورد اخلاقی بودن چنین معاملاتی مورد سوال قرار گرفت، اذعان کرد که در همه این کشورها مشکلاتی وجود دارد، اما با این حال از این مشارکت‌ها دفاع کرد.
او به خبرنگاران گفت: «بله، ما از انتقادهای مربوط به حقوق بشر در آن کشورها آگاه هستیم و بدیهی است که این موضوعی مهم است.»
این توافق همچنین شامل شش حوزه اولویت‌دار است شامل تقویت گفتگوی سیاسی از طریق برگزاری یک اجلاس بین اتحادیه اروپا و مصر هر دو سال یکبار با حضور بیست و هفت رهبر اروپایی و مقامات مصری، تعهد رئیس جمهور السیسی به بررسی اصلاحات دموکراتیک، تضمین آزادی‌های اساسی و برابری جنسیتی، همکاری امنیتی شامل پیشگیری از تروریسم و حملات سایبری با مشارکت یوروپل، دسترسی مصر به برنامه‌های تحقیقاتی افق و اروپا خلاق در زمینه فرهنگی و ادامه تبادلات آموزشی از طریق برنامه اراسموس می‌شود.
بخش مهم این توافق به موضوع انرژی اختصاص دارد که شامل اتصال الکتریکی بین دو ساحل (مدیترانه) می‌شود. این پروژه از سال ۲۰۰۸ در حال توسعه است و در آن یک کابل برق زیر دریایی با ظرفیت انتقال برق دو طرفه و بودجه‌ای بالغ بر ۴.۲ میلیارد یورو، مصر را به «قطب» انرژی‌های تجدیدپذیر، به ویژه هیدروژن سبز تبدیل خواهد کرد.
این پروژه ۳ هزار مگاوات برق را تامین و ۴.۵ گیگامتر مکعب گاز طبیعی را در سال جایگزین خواهد کرد که به کاهش ۱۰ میلیون تنی انتشار دی‌اکسید کربن در سال منجر خواهد شد.
نخست وزیر بلژیک که در این سفر حضور داشت تأکید کرد که «مشارکت راهبردی به نفع مصر و اتحادیه اروپا، به ویژه در این زمان است.»
وی افزود: «زمانی که ما در قاره اروپا جنگ داریم، زمانی که در غزه درگیری وحشتناکی داریم و زمانی که شاهد تأثیر آن، به عنوان مثال، بر تجارت از طریق دریای سرخ هستیم. اصلاحات موجود در این توافق، فضای سرمایه‌گذاری را بهبود می‌بخشد. این امر اقتصاد مصر را تقویت می‌کند و فرصت‌های تجاری ایجاد می‌کند که خود به خود فرصت‌های بیشتری، به ویژه برای نسل جوان فراهم می‌آورد. علاوه بر این، یک فضای مدنی پویا و یک دموکراسی پویا، چشم‌اندازهای بیشتری را برای نسل جوان به ارمغان خواهد آورد.»
آگهیغزه، یک دغدغه مشترک
نشست رهبران در قاهره همچنین فرصتی برای بررسی وضعیت اسفناک انسانی در غزه بود. تمام رهبران اروپایی از رئیس جمهور السیسی برای تلاش‌های دیپلماتیک او برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌های حماس تشکر کردند.