معادلۀ پیچیدۀ انتخابات ریاست جمهوری در ایران

معادلۀ پیچیدۀ انتخابات ریاست جمهوری در ایران
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

با اتمام ثبت نام داوطلبان شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، افکار عمومی در انتظار اعلام نام کسانی است که صلاحیت آنها توسط شورای نگهبان تایید می شود. شورای نگهبان که برای بررسی صلاحیت داوطلبان کار خود را آغاز کرده، اسامی نهایی افرادی را که می توانند در این انتخابات به رقابت بپردازند روز دوم خرداد از طریق وزارت کشور اعلام خواهد کرد.

در پایان وقت اداری روز شنبه، بیست و یکم اردیبهشت، تعداد ثبت نام کنندگان، ۶۸۶ نفر اعلام شد. این میزان در انتخابات خرداد ۱۳۸۸، کمتر از این تعداد بود. در آن سال، ۴۵۰ نفر ثبت نام کردند که تنها صلاحیت ۴ نفر به عنوان کاندیدای نهایی، از سوی شورای نگهبان تایید شد.

در انتخابات امسال، دو نام از دو جبهه بیشتر از دیگران توجه افکار عمومی را جلب کرده است. اسفندیار رحیم مشایی که بشدت از حمایت محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری، و حامیان وی برخوردار است اما نزدیکان آیت الله علی خامنه ای، اسفندیار رحیم مشایی را متعلق به جریان انحرافی می دانند و علاقه ای به حضور وی در این انتخابات ندارند.

اسفندیار رحیم مشایی که در دولت دهم از سوی محمود احمدی نژاد به عنوان معاون ریاست جمهوری منصوب شده بود، با دستور آیت الله خامنه ای، مجبور به کناره گیری از این سمت شد. با این حال، محمود احمدی نژاد، در تمام دوران ریاست جمهوری خود نشان داد که به نظر رهبر جمهوری اسلامی ایران در مورد اسفندیار رحیم مشایی اهمیت نمی دهد و حتی به هنگام حضور وی در ساختمان وزارت کشور برای ثبت نام، جانشین احتمالی خود را شخصا همراهی کرد.

اصلاح طلبان درون نظام که هنوز هم انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد به ریاست جمهوری در خرداد ۸۸ را نتیجۀ تقلب می دانند، اینبار با هاشمی رفسنجانی به میدان رقابت آمده اند. پیش از این، دعوت های بسیاری از محمد خاتمی، رییس جمهور پیشین ایران برای حضور در این انتخابات صورت گرفت اما خود وی در سخنانی، فضا را برای حضور نامساعد اعلام کرد. پس از آن بود که اکبر هاشمی رفسنجانی، در آخرین دقایق اتمام وقت قانونی، به وزارت کشور رفت و نام خود را به عنوان کاندیدای اصلاح طلبان ثبت کرد.

حضور هاشمی رفسنجانی و اسفندیار رحیم مشایی، در صورت تایید صلاحیت آنها در انتخابات، می تواند حال و هوای دیگری به این رقابت ها بدهد. رقابت هایی که قطعا وقایع خرداد ۸۸ و آنچه که میراث جنبش اعتراضی پس از آن است، بخصوص وضعیت مهدی کروبی و میرحسین موسوی، دو نامزد در حصر خانگی، از موضوعات مهم و مباحث بین نامزدها و کانون های سیاسی خواهد بود.

در کنار نام این دو نفر از دو جبهۀ مخالف، نام دیگر کاندیداهایی که می توان به آنها به عنوان نامزد بالقوه اشاره کرد، دیده می شود. علی اکبر ولایتی، محمد باقر قالیباف و غلامعلی حداد عادل از جمله کسانی هستند که نام آنها در ائتلاف ۲+۱ دیده می شود. دو نفر از این سه نفر به نفع فرد منتخب این ائتلاف برای شرکت در این رقابت ها کنار خواهند رفت اما از هم اکنون اختلاف میان این افراد آغاز شده است.

سعید جلیلی، سرپرست تیم مذاکره کنندۀ پروندۀ هسته ای با کشورهای غربی نیز در میان ثبت نام کنندگان دیده می شود. وی که از حمایت جناح اصول گرا و شخص آیت الله خامنه ای برخوردار است، نگرانی زیادی بابت رد صلاحیت خود ندارد.

بعید به نظر می رسد که در انتخابات پیش رو، آنچه که بعد از بیست و دوم خرداد ۸۸ اتفاق افتاد، دوباره تکرار شود. با اینحال، شرایط اقتصادی و سیاسی کشور یک انقلاب دوباره را می طلبد. در نتیجۀ تحریم ها علیه ایران، وضعیت اقتصادی کشور کاملا ویران شده و ارزش پول نیز ۸۰ درصد کاهش یافته است. تورم در ایران از مرز ۳۰ درصد گذشته و بر اساس آمار رسمی اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در این کشوربیش از ۱۲ درصد است. هر چند، آمار غیررسمی نرخ بیکاری را بیش از ۲۲ درصد عنوان می کند.

روزهای پر التهاب خرداد در ایران از هم اکنون آغاز شده و باید دید هر کدام از کاندیداهای خوش شانسی که اقبال عبور از مرحلۀ شورای نگهبان را خواهند داشت، چه برنامه هایی برای بهبود وضعیت معیشتی مردم ارائه می دهند.

گفتگو با تقی رحمانی، عضو شورای ملی-مذهبی و تحلیلگر سیاسی

ثبت نام داوطلبان شرکت در انتخابات ریاست جمهوری در ایران به پایان رسیده است. از جمله کسانی که حضورشان پرخبر بود، اسفندیار رحیم مشایی و اکبر هاشمی رفسنجانی هستند. حال باید منتظر ماند و دید برگزیدگانی که پس از تایید صلاحیت آنها توسط شورای نگهبان، امکان حضور در این رقابت ها را خواهند داشت، چه کسانی خواهند بود؟

در این باره، ویدا سامعی، خبرنگار بخش فارسی یورونیوز با تقی رحمانی، تحلیگر سیاسی و عضو شورای ملی مذهبی که در پاریس اقامت دارد، گفتگویی انجام داده است که متن آن در پی می آید:

یورونیوز: آقای تقی رحمانی، این مرحله از مقدمات انتخاباتی با گوشۀ چشمی به حضور افرادی که از آنها نام برده شد، چه تصویری پیش روی ما می گذارد؟

تقی رحمانی: برنامه ای که بیت رهبری به همراه گرایش غالب در آن، یعنی نظامیان تصمیم گیرنده و هستۀ سختی که گرایشات دیگر را هم در بیت رهبری عقب زده اند، این بود که انتخاباتی برگزار شود که از اصلاح طلبان کاندیداهای ضعیف به لحاظ رای آوری وارد میدان بشوند تا همچنان در حیاط خلوت حکومت حضور داشته باشند ولی رای زیادی نیاورند ولی بر آرا بیافزایند و تنور انتخابات را گرم کنند.

از طرف دیگر فشارهای زیادی بر آقای محمود احمدی نژاد آوردند که آقای رحیم مشایی نیاید و لااقل کسی دیگر به جای وی معرفی شود. با ورود این دو نفر، می توان گفت که الان ترکیب و برنامۀ بیت رهبری دچار چالش شده است.

برنامۀ آنها این بود که در دور اول افراد زیادی کاندیدا بشوند و دو نفر با رای متوسطی از جریان اصول گرا بروند به دور دوم و یکی از اینها انتخاب شود. از طیفی مثل آقای ولایتی تا طیفی که آقای لنکرانی نمایندۀ آن است. آقای کامران باقری لنکرانی گرایش های تندتری دارد و به احمدی نژاد سال ۱۳۸۴ نزدیک تر است اما آقای علی اکبر ولایتی یک دیدگاه محافظه کارانه ای دارد و همچنان خود را در درون طیف اصول گرا تعریف می کند.

با آمدن هاشمی رفسنجانی این تعادل به هم خورده است. وضعیت اصلاح طلبان هم بهتر شده است. بسیاری از اصلاح طلبان مثل آقای عارف و آقای شریعتمداری به نفع هاشمی رفسنجانی کنار خواهند رفت. می توان گفت که با مانور هاشمی، توازن قوا به هم خورده، اگرچه هنوز آغاز این رقابت هاست و هنوز سمت و سوی آن مشخص نیست. ایران کشور دقیقۀ نودی است.

آگهی

یورونیوز: چهره های بسیاری از جبهۀ محافظه کار در این انتخابات ثبت نام کردند. آیا می توانیم بگوییم که این نشانۀ عدم توافق در این جبهه برای انتخاب یک نفر بوده و ممکن است که در آخرین روزها ائتلافی شکل بگیرد و همه به نفع یک نفر کنار بروند؟

تقی رحمانی: اختلاف در میان جناح محافظه کار زیاد است. جناح آقای مصباح یزدی با آقای کامران باقری لنکرانی آمده است. در درون بیت رهبری هم آقایان قالیباف و حداد عادل بهمراه آقای ولایتی حضور دارند.

آقای خامنه ای معمولا سعی می کند که مدیریتی را ایجاد کند و در دقیقۀ نود ببیند که کدام گروه محافظه کار در درون بافت اصولگراها قدرتش بیشتر از دیگر گروههاست. انتخاب بین آقای ولایتی و آقای لنکرانی سخت است. آقای قالیباف هم هست که میتوان گفت این افراد بوروکرات هایی هستند که به افکار آقای هاشمی رفسنجانی نزدیک ترند. انتخاب بسیار سخت خواهد شد. تن دادن به رقابت همزمان میان این افراد هم در این انتخابات پیچیده است.

در سوی دیگر، اصلاح طلبانی که آمده اند و در پشت سر آقای هاشمی رفسنجانی قرار گرفته اند وزنۀ وی را در این انتخابات سنگین تر می کنند.

یورونیوز: انتخابات پیش رو در حالی برگزار می شود که مسائل زیادی از جمله قتل ها و بازداشت های پس از خرداد ۸۸ هنوز بی پاسخ باقی مانده اند. به این ها باید زندانی خانگی آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد را هم اضافه کنیم. آیا بدون حل این مسائل، انتخابات پیش رو مشروعیت خواهد داشت؟

آگهی

تقی رحمانی: احساس خطری که برای ایران وجود دارد به خاطر سمت و سویی است که رهبران جمهوری اسلامی طی سالهای اخیر داشته اند. این سیاست ها ایران را به سمت تبدیل شدن به کرۀ شمالی می برد و ایران از لحاظ نهاد و مدیریت داخلی به این کشور شبیه شدن است. این یعنی نابودی نهادهای مدنی ژله ای ایران.

رای دادن به حکومت در حال حاضر در ایران، پیمان اخوت و ایدئولوژیک با آن نیست. در حقیقت الآن تلاش این است که فضای ایران از آنچه که هست، بدتر نشود. آقای هاشمی با توجه به این ویژگی و با کمک اصلاح طلبان و حتی با کمک جامعۀ مدنی، منتها به شکل مشروع، می تواند پیش برود. این به معنای این نیست که آقای هاشمی یک منجی است بلکه وی با همۀ نقاط ضعف و قوت خود، از آنجاییکه با سیاست های یکسان سازی بیت رهبری مخالف است و می خواهد سیاست های رهبری را عوض کند و نظامیان درون نظام را عقب براند، الآن مورد توجه بخشی از جامعۀ شهرنشین ایران قرار گرفته است.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

نیروی دریایی ایران برای رزمایش قریب‌الوقوع با روسیه و چین آماده می‌شود

افزایش قدرت جناح‌های طرفدار سلاح هسته‌ای در ایران؛ دیپلمات‌های غربی نگرانند

دادگاهی در تهران به توقیف «محموله نفتی» کشتی «آمریکایی» به نفع بیماران پروانه‌ای حکم داد