مقامهای ارشد سازمان ملل گفتهاند که امنیت خاورمیانه به توافقی بستگی دارد که ایران را از تسلیحات هستهای دور نگه دارد.
رافائل گروسی که روز دوشنبه بهطور رسمی برای دومین دوره چهار ساله بهعنوان دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی منصوب شد در کنفرانس عمومی این نهاد در وین گفت که مذاکرات بین این نهاد وابسته به سازمان ملل و تهران، «پیشرفتی را که من انتظارش را داشتم» نداشته است.
وی گفت: « «آژانس و شخص خودم به طور فعال با ایران در ارتباط بودهایم. اما تنها همکاری کامل ایران و دستیابی به نتایج ملموس در این زمینه میتواند ما را از ماهیت صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران مطمئن کند.»
وی تاکید کرد که پس از گذشت چندین سال هنوز مسائل مبهمی در رابطه با فعالیتهای هستهای ایران وجود دارد.
وی افزود: «آژانس نمیتواند صلح آمیز بودن فعالیتهای تهران را تا زمانی که توضیح قانعکنندهای درباره این مکانها دریافت نکند، تایید کند.»
به نظر میرسد اشاره آقای گروسی به سه مکانی باشد که بازرسان آژانس در آنها ردی از اورانیوم غنی شده پیدا کرده بودند. سه مکان ورامین، مریوان و تورقوزآباد در حومه تهران از جمله این مکانها هستند. در این بررسیها این طور به نظر آمد که سایتهای ورامین و تورقوز آباد در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ احتمالا با هدف از بین بردن رد اورانیوم تخریب شدهاند.
واکنش تهران: پرونده موضوعات باقی مانده مختومه شود
با این حال محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در نشست وین گفت: «به پادمان پایبندیم و تمامی فعالیتهای راستیآزمایی آژانس بهراحتی در ایران انجام شده است. ایران انتظار دارد پروندۀ موضوعات باقیمانده مختومه اعلام شود.»
وی مدعی شد که «آژانس بینالمللی انرژی هستهای بیشترین بازرسیها را از موسسات هستهای ایران انجام میدهد.»
وی از آژانس خواست تا «اقدامات موثری» برای حفظ محرمانگی اطلاعات انجام دهد و از ارائه جزئیات غیرضروری در گزارشهای خود خودداری کند.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در پیامی که در این نشست خوانده شد گفت که توافق ایران «برای معماری جهانی عاری از اشاعه هستهای و امنیت منطقهای و بینالمللی حیاتی است.»
اروپا: خطر گسترش سلاحهای هستهای در نتیجه توسعه برنامه اتمی ایران بیشتر شده است
از سوی دیگر اتحادیه اروپا بیانیه ای را در شصت و هفتمین کنفرانس عمومی آژانس صادر کرد و گفت: «بهعنوان یک اولویت کلیدی امنیتی، اتحادیه اروپا به سرمایهگذاری دیپلماتیک و سیاسی برای تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای ادامه خواهد داد. به این منظور، اتحادیه اروپا همچنان به برجام متعهد است. متاسفیم که ایران اقدامات لازم را برای بازگشت به تعهدات مرتبط هستهای خود در چارچوب برجام انجام نداده است.»
در این بیانیه اضافه شده است: «خطر گسترش سلاحهای هستهای در منطقه در نتیجه توسعه برنامه هستهای ایران بیشتر شده است. برای کمک به بازگرداندن اعتماد، اقدامات مشخص و پایدار برای کاهش تنش هستهای مورد نیاز است. اتحادیه اروپا از همه کشورها میخواهد که از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل حمایت کنند.»
اتحادیه اروپا از ایران خواست تا بهطور جدی و پایدار با آژانس در راستای اجرای تعهدات مندرج در بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳ همکاری کند: «ایران باید بهطور کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بدون تاخیر بیشتر برای حل و فصل تمام مسائل پادمانی معلق مطابق با تعهدات الزام آور قانونی خود همکاری کند.»
این نهاد تاکید کرد که «ما اقدام یکجانبه نامتناسب ایران برای ممنوعیت فعالیت چند تن از بازرسان سازمان ملل را به شدت محکوم میکنیم. این تصمیم عمیقا تاسف آور، بهطور مستقیم بر توانایی آژانس برای انجام موثر فعالیتهای راستیآزمایی خود در ایران تاثیر میگذارد. ما همچنین نگران تاثیر این تصمیم بر نظارت بر برجام هستیم. اتحادیه اروپا از ایران میخواهد که مسیر خود را درباره بازرسان تغییر دهد.»