بلومبرگ گزارش داده احتمالا روند تبادل زندانی میان جمهوری اسلامی و آمریکا و همچنین آزاد‌سازی ۶ میلیارد پول بلوکه شده ایران در کره جنوبی، دوشنبه هفته آینده نهایی می‌شود.
آگهیبلومبرگ در این گزارش خود به نقل از چند مقام آمریکایی که نخواستند نامشان فاش شود تاکید کرده که هرچند تاریخ دقیقی برای مبادله تعیین نشده اما احتمالا ۱۸ سپتامبر، یک روز پیش از آغاز نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک این توافق اجرایی خواهد شد. بر اساس این توافق آمریکا به ایران اجازه می‌دهد ۶ میلیارد دلار از پول‌های مسدود شده تهران در کره جنوبی دسترسی پیدا کند و در مقابل جمهوری اسلامی هم ۵ زندانی ایرانی آمریکایی را از زندان آزاد و اجازه می‌دهد ایران را ترک کنند.
تعویق در اجرایی شدن توافق؟
بیش از یک ماه قبل رسانه‌ها از خبر توافق میان تهران و واشنگتن برای مبادله زندانیان و همچنین آزاد‌سازی پول‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی خبر داده بودند اما با این حال همچنان طرفین به مرحله اجرای این تفاهم نرسیده و هر روز در رسانه‌ها از نزدیک بودن آزاد‌سازی زندانیان و پول‌های بلوکه شده سخن گفته می‌شود.
پیش از این خبرگزاری رویترز در گزارشی که روز یکشنبه ۱۰ سپتامبر منتشر کرده بود، از قریب‌الاوقوع بودن اجرایی شدن این توافق در اوایل هفته آینده خبر داده بود. اما این خبرگزاری یک روز بعد یعنی دوشنبه ۱۱ سپتامبر گزارش خود را به‌روز رسانی کرد و باز هم موعد اجرایی شدن توافق را اوایل هفته آینده اعلام کرد. در نتیجه زمان از پیش اعلام شده رویترز از هفته جاری به هفته آینده که از ۱۸ سپتامبر آغاز خواهد شد، تغییر داد.
این تاخیر در اجرایی شدن توافق البته در مناسبات میان ایران و آمریکا اتفاق جدیدی نیست و پیش از این هم در مسیر حصول تفاهم میان دو طرف بارها تلاش‌ها در آستانه رسیدن به یک توافق میان تهران و واشنگتن به شکست رسیده است.
با این حال برخی از تحلیلگران هم از احتمال عمدی بودن این تعویق در اجرایی بودن توافق از سوی جمهوری اسلامی خبر می‌دهند. با توجه به در پیش بودن سالگرد جان باختن مهسا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد و صدور فراخوان‌هایی که برای برگزاری اعتراضات سراسری در شهرهای مختلف ایران خبر داده، برخی از ناظران معتقدند جمهوری اسلامی قصد دارد با به تعویق انداختن اجرایی شدن این توافق، از بار روانی مثبتی که خبر انجام این توافق می‌تواند بر اقتصاد و بازار ارز داشته باشد، به سود خود و به ضرر مخالفان بهره ببرد.
همچنین با توجه به نگرانی‌هایی که در خصوص کسری بودجه دولت به ویژه در نیمه دوم سال وجود دارد، آثار روانی خبر اعلام توافق و دسترسی ایران به ۶ میلیارد دلار از پول‌های مسدود شده خود، ممکن است اثرات مثبتی بر قیمت ارز در بازارهای ایران داشته باشد و به کاهش قیمت دلار و یورو در ایران بینجامد.
انتقادها در آمریکا به دولت بایدن
از سوی دیگر یکی دیگر از مسائل قابل توجه در فرآیند اجرایی شدن این توافق روایت‌های متفاوتی است که طرفین از جزئيات آن مطرح می‌کنند. ابراهیم رئيسی در گفتگو با شبکه NBC آمریکا مدعی شده که جمهوری اسلامی در خصوص نحوه هزینه‌کرد پول‌ها تصمیم می‌گیرد و بنا به صلاحدید خود در این باره اقدام خواهد کرد.
این در حالیست که مقام‌های آمریکا این اظهارات رئيسی را ادعای نادرست دانسته و تاکید کردند تهران اجازه دستیابی به این پول‌ها را نخواهد داشت و تمام موارد صرفا برای هزینه‌کرد در خریدهای بشردوستانه صرف می‌شود. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در همین رابطه در گفتگویی تاکید کرده کاخ سفید حتی این اختیار را خواهد داشت که در صورت لزوم، این پول‌ها را مسدود کند و نظارت دقیقی بر روند هزینه‌کرد آن توسط جمهوری اسلامی که از طریق قطر صورت می‌گیرد، خواهد داشت.
همین روایت‌های متفاوت باعث شده شخصیت‌های جمهوری‌خواه در آمریکا، دولت بایدن را به باج‌دهی به جمهوری اسلامی متهم کنند و کاخ سفید را برای انجام این توافق به باد انتقاد بگیرند. مایک مک کال، سیاستمدار جمهوری‌خواه و رئيس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در همین خصوص ضمن انتقاد از توافق با ایران تاکید کرده که تهران از این پول‌ها برای تقویت نیروهای نیابتی خود در خاورمیانه استفاده خواهد کرد.
هرچند بخشی از این انتقادات از سوی جمهوری‌خواهان را می‌توان در چارچوب رقابت‌های سیاسی میان دو حزب دسته‌بندی کرد و در فاصله حدود یک سال مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، اعضای حزب جمهوری‌خواه تلاش خواهند کرد در هر موضوعی دولت بایدن را مورد انتقاد قرار دهند. ضمن این که مساله انتقال پول‌های ایران با هواپیما در دولت باراک اوباما و طرح ادعای انتقال آن پول‌ها به حزب‌الله و دیگر گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی در خاورمیانه باعث شده تا سابقه بدی در این خصوص در ذهن جمهوری‌خواهان شکل گیرد.
با این حال به نظر می‌رسد دموکرات‌ها با عنایت به همان سابقه، این‌بار ساز و کار بسیار سختی را برای رهگیری و نحوه هزینه‌کرد این پول‌ها از سوی ایران در نظر گرفته باشند و به گفته مقام‌های دولت بایدن، دیگر جمهوری اسلامی اجازه نخواهد داشت به صورت مستقیم و بنا به صلاحدید از این پول‌ها استفاده کند.
به هر ترتیب به نظر می‌رسد طرفین بیش از گذشته و برای نخستین بار از زمان حصول توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ به اجرایی شدن یک توافق دوجانبه نزدیک شده و می‌توان انتظار داشت به زودی جمهوری اسلامی به بخشی از پول‌های بلوکه شده خود در کره جنوبی، حتی به صورت غیرمستقیم دسترسی خواهد داشت و در مقابل ۵ شهروند ایرانی آمریکایی که سال‌هاست در ایران زندانی هستند، پس از مدت‌ها می‌توانند به خانه برگردند؛ هر چند که گفته می‌شود یکی از آنها دیگر تمایلی به بازگشت به ایران ندارد.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
هرچند سابقه روابط، مناسبات و توافقات عملی شده و شکست خورده تهران و واشنگتن نشان داده تا زمان رسمی شدن یک توافق نباید از قطعی بودن آن سخن گفت به ویژه اگر این تفاهمی میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده باشد.