دانشمندان می‌گویند پس از سال‌ها سردرگمی در خصوص نحوه تولید مثل یک گونه خفاش، سرانجام توانسته‌اند به لطف فیلم‌های تهیه‌شده توسط یک فرد بازنشسته به جواب برسند.
آگهییک مرد بازنشسته هلندی که از سر تفنن زندگی خفاش‌ها را در زیر شیروانی کلیسای محل زندگی‌اش تعقیب می‌کرد، با گرفتن چند ویدئو از فعالیت آنها و ارسالشان به پژوهشگران توانست گره از رفتار عجیب این موجودات باز کند.
مشاهدات ثبت‌شده به تیمی از محققان اروپایی اجازه داد تا به این نتیجه برسند این گونه خفاش، که با نام «سروتین معمولی» شناخته می‌شود، از اندام خود برای دخول به اندام تناسلی خفاش ماده استفاده نمی‌کند بلکه از آن به عنوان نوعی «بازوی جفت‌گیری» بهره می‌گیرد.
این اولین بار است که وجود یک پستاندار با توانایی تولید مثل بدون آلت تناسلی ثبت می‌شود.
گونه خفاش‌های سروتین که طول بال‌های آنان به بیش از ۳۵ سانتی‌متر می‌رسد، در مناطق گسترده‌ای از جنگل‌های شمال ایران، شمال ترکیه، منطقه قفقاز، غرب روسیه و هند و چین تا اروپا زندگی می‌کنند. این موجودات با جثه کوچک‌شان می‌توانند تا ۴۰ سال عمر کنند.
نیکلاس فاسل، زیست‌شناس و محقق در دانشگاه لوزان سوئیس، در این باره به خبرگزاری فرانسه گفت که تیم او از مدت‌ها پیش متوجه شده بود که این حیوان در حالت نعوظ دارای آلت تناسلی بسیار بلندی است؛ اندازه‌ای که هفت برابر بزرگتر از اندام ماده است.
به گفته دکتر فاسل مهمتر از همه این بود که انتهای آلت تناسلی این خفاش در حالت نعوظ به شکل قلب درمی‌آید و این مسئله همزمان با اندازه غیرمعمول آلت، دخول به واژن خفاش ماده و جفت‌گیری کلاسیک را غیرممکن می‌کرد.
این راز برای مدت‌ها سربسته مانده بود چرا که مشاهده جفت‌گیری خفاش‌ها بسیار دشوار است. جواب آن اما سرانجام وقتی به ذهن دکتر نیکلاس فاسل رسید که او ایمیلی دریافت کرد با عنوان «آلت تناسلی اپتسیکوس [نام علمی گونه خفاش]. آنچه توجه این محقق را در وهله دوم به خود جلب کرد، تماشای ویدئوی پیوست شده‌ای بود که در ایمیل قرار داشت و جفت‌گیری خفاش را به تصویر می‌کشید.
فرستنده این ایمیل «جان جوکن» یک فرد بازنشسته بدون تحصیلات آکادمیک مرتبط بود که در دهکده‌ای کوچک به نام کستنری در جنوب هلند زندگی می‌کرد.
او که به حیات وحش و زندگی جمعی سروتین‌ها علاقه داشت، دوربین‌هایی را در نزدیک محل زندگی آنها در جلوی اتاق زیر شیروانی کلیسای محل نصب کرده بود تا فعالیت‌شان را از نزدیک مشاهده کند.
دکتر فاسل که نام آقای جوکن را در فهرست نویسندگان مطالعه جدید قرار داده است، درباره او می‌گوید: «اشتیاق برای درک رفتار خفاش‌ها، او را به فردی ایده‌آل [برای این مطالعه] تبدیل کرد».
محققان با استفاده از تصاویر، ۹۳ جفت‌گیری خفاش‌های کلیسا را تجزیه و تحلیل کردند و راز تولید مثل این حیوانات را کشف کردند. به گفته آنان، سروتین ماده دارای پرده غشایی بزرگی است که دم را به بال متصل می‌کند و این جانور همچنین می‌تواند از آن برای محافظت از اندام تناسلی خود استفاده کند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در طول زمان جفت‌گیری، خفاش نر از پشت گردن ماده را می‌گیرد و با استفاده از آلت تناسلی‌اش پرده غشایی را کنار می‌زند و آن را از این طریق به ورودی دستگاه تناسلی ماده می‌رساند.
آنچه در ادامه فرآیند جفت‌گیری اتفاق می‌افتد، در واقع هم‌آغوشی طولانی و بی‌حرکتی است که اصطلاحا «جفت‌گیری تماسی» نامیده می‌شود و امکان انتقال موفق اسپرم نر را فراهم می‌کند. میانگین زمان این فرآیند جفت‌گیری ۵۳ دقیقه است، اما می‌تواند بسیار طولانی‌تر باشد و رکورد ثبت‌شده آن به ۱۳ ساعت می‌رسد.
این شکل از تولیدمثل بدون دخول در بعضی پرندگان رایج است، اما قبلاً هرگز در پستانداران مشاهده نشده بود. به گفته پروفسور فاسل خفاش ماده می‌تواند از دهانه رحم بسیار بلند خود برای ذخیره اسپرم نرهای مختلف برای ماه‌ها بهره بگیرد، قبل از اینکه یکی را برای تولید مثل انتخاب کرده و مورد استفاده قرار دهد.
این پژوهشگر اضافه می‌کند که احتمال دارد گونه‌های دیگر خفاش‌ها از این طریق تولید مثل کنند و با تحقیقات بیشتر در مورد این موضوع می‌توان شاهد ظهور «بسیاری از گونه‌های دیگر با آلت تناسلی عجیب» بود.
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Current Biology» منتشر شده است.