«روسیه به هنر غرب شور جوانی میدهد، هرچه باشد ما ملت جوانتری هستیم. ما روحیهٔ خودمان را تقدیم میکنیم و باقی دنیا را هم تشویق میکنیم همین کار را بکنند.»
کلیسای ارتودوکس روسی که با گنبدهای رنگی سربهفلککشیدهاش چندسال پیش در پاریس گشایش یافت، نمود تازهای از حضور فرهنگی روسیه در فرانسه بود، اما رابطهٔ فرهنگی روسیه و فرانسه به سالهای دور بر میگردد.
پس از انقلاب کبیر، بیش از یک میلیون شهروند روس از این کشور مهاجرت کردند و نقشونشان خود را بر علم و هنر، و صنعت و زندگیِ کشورهای میزبان بهجا گذاشتند.
میراثدار چخوف و داستایوفسکی در پاریس
بیش از ۵۰ هزار تن از آنان با لقب «مهاجر سفید» در فرانسه ساکن شدند. ایوان بونین، شاعر و داستاننویس روس نیز که میراث دار تلستوی و چخوف بهشمار میرفت، در میان این مهاجران بود. او نخستین نویسندهٔ روس بود که در ۱۹۳۳ برندهٔ نوبل ادبیات شد.
کافههایی نظیر لاکوپُل در پاریسِ سالهای ۱۹۲۰ و ۳۰ کانون حیات هنری و روشنفکری بودند و ایوان بونین هم برای دیدن باقی هموطنان مهاجرش به همین کافه سر میزد.
آنا لوشِنکووا نویسنده و استاد زبان روسی است و کتابی دربارهٔ بونین نوشته است. او میگوید: «بونین در اثرش به نام «در پاریس» از کافهٔ لاکوپُل نام میبرد و در واقع، زوج قهرمان داستان او عصر عاشقانهای را آنجا کنارهم میگذرانند. میدانیم که نویسندگان روسیِ پیش از بونین، یعنی کسانی نظیر چخوف و داستایوسکی در خارج از روسیه و بهویژه در فرانسه محبوبیت زیادی داشتند. اما جایزهٔ نوبل بونین، جان تازهای به ادبیات روسیه داد و اعتبار آن را در خارج احیا کرد. سالهایی که بونین در فرانسه گذراند چیز تازهای را به نوشتار او اضافه کرد که همان نوستالژی مضامینِ روسی بود.»
باله روس؛ سرآغاز جنبشی تازه در رقصپردازی
یکی دیگر از این شخصیتهای ممتاز روس سرگئی دیاگیلِف بود که مجموعهٔ اسطورهای «بالهٔ روس» را در پاریس بنیانگذاری کرد و با سبک و اجراهای خاص خود جهان را تحت تأثیر قرار داد.
تکنیک خیرهکنندهٔ رقصندگان او و همکاریهای شگفانگیزش با هنرمندان بزرگی چون پیکاسو، کوکو شَنِل، و استراوینسکی تا امروز تأثیر خود را بر این هنر حفظ کردهاند.
بالهٔ ملّی شایو در پاریس در تدارک اجرایی به نام نیژینسکا است. این بالهٔ معاصر، ادای دِینی است به نیژینسکا، رقصنده و رقصپرداز نامدار بالهٔ روس.
دیدیه دشام، مدیر بالهٔ ملی شایو میگوید: «بالهٔ روس سبک تازهای از رقصآرایی بدنی را پیریزی کرد که رفتار تن، جنبش، جاگیری و قدرت بیانیِ هر ژستِ رقصنده را بهکلی تغییر داد. سبک او بهکلی تازه بود و رقصپردازان امروزی بسیار به آن علاقه دارند.»
یوری باشمِت، نوازنده و رهبر ارکستر اهل مسکو که در تمام دنیا موسیقی اجرا میکند نیز میگوید: «نوازندگان و آهنگسازان روسی تأثیر عظیمی داشتهاند. روسیه شور جوانی به هنر غرب میدهد، هرچه باشد ما ملت جوانتری هستیم. ما روحیهٔ خودمان را تقدیم میکنیم و باقی دنیا را هم تشویق میکنیم همین کار را بکنند.»
اکنون بنیاد فرهنگی روسکیمیر در طرحی بلند مدت به کار آموزش زبان و فرهنگ روسی در سراسر جهان میپردازد تا جایگاه فرهنگ روسیه را در شکل دادن به فرهنگ جهان بیشتر روشن کند.