رهبر پیشین طالبان سالهای پایانی عمر خود را با گوشهنشینی سپری کرده است. او حاضر به ملاقات با خانواده خود نبوده و مطالبی را به زبانی که خود اختراع کرده بود، یادداشت میکرده است.
برخلاف تصورها، ملا عمر بنیانگذار گروه اسلامگرای طالبان، در افغانستان زندگی میکرده است و نه در پاکستان.
این ادعایی است که در کتاب تازۀ بته دم (Bette Dam) خبرنگار هلندی مطرح شده است. این کتاب به زبان هلندی منتشر شده و هنوز ترجمۀ آن به دیگر زبانها به بازار نیامده است.
خانم بته دم اطلاعات این کتاب را در مدت ۵ سال تحقیق در افغانستان و گفتگو با دهها تن از رهبران طالبان و محافظان ملا عمر جمع آوری کرده است. او میگوید در تمام مدتی که واشنگتن بیش از هر کس دیگری در جهان در جستجوی رهبر طالبان بوده حتی برای دستگیری ملا عمر پاداشی ۱۰ میلیون دلاری تعیین کرده است، در تمام مدتی که این باور میان نیروهای آمریکایی و افغان وجود داشت که رهبر طالبان به پاکستان پناه برده، ملا عمر در پنج کیلومتری یکی از پایگاههای آمریکا در ولایت زابل در جنوب افغانستان زندگی میکرده است.
ملا عمر بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی رهبر گروه افراطی طالبان بود و در این مدت رهبری موج بزرگی از حملات علیه دولت مرکزی این کشور را برعهده داشت. او همچنین پناهگاه امنی برای عثامه بن لادن، رهبر القاعده و طراح حملۀ ۱۱ سپتامبر به برجهای نیویورک فراهم کرد.
کتاب خانم بته دم «در جستجوی یک دشمن» (به هلندی Op Zoek Naar De Vijand) نام دارد و بر اساس اطلاعات آن، رهبر پیشین طالبان سالهای پایانی عمر خود را با گوشهنشینی سپری کرده است. او حاضر به ملاقات با خانواده خود نبوده و مطالبی را به زبانی که خود اختراع کرده بود، یادداشت میکرده است.
حکومت طالبان سرانجام در سال ۲۰۰۱ میلادی پس از پنج سال حکمرانی بر افغانستان سقوط کرد. بر اساس یافتههای این کتاب، پس از این سقوط، ملا عمر قدرت خود را به دیگر رهبران این گروه واگذار کرده و ترجیح داده است که به عنوان یک رهبرِ روحانی فعالیت کند.
ملا عمر ابتدا در قلات، مرکز ولایت زابل ساکن بوده است و با خانوادهای زندگی میکرد که از هویت واقعیش اطلاعی نداشتند. در این مدت نیروهای آمریکایی دو بار تا نزدیکی او میآیند اما نمیتوانند او را پیدا کنند. اولین بار هنگامی که یک خودرو در حال گشتزنی بوده، ملا عمر خود را در پشت دستهای از هیزم پنهان میکند و دفعۀ دوم، سربازان تمام خانهای را که او در آنجا پنهان بوده به جز مخفیگاهش جستجو میکنند.
ملا عمر در سال ۲۰۰۴ میلادی هنگامیکه پایگاه آمریکایی «Lagman» در جنوب افغانستان و در چند صد متری مخفیگاهش در حال ساخت بود، محل پنهان شدن خود را تغییر میدهد اما همچنان در ولایت زابل باقی میماند.
مدتی پس از این جابجایی، پایگاه «Wolverine» که دومین پایگاه آمریکاییها در جنوب افغانستان است در پنج کیلومتری محل پنهان شدن او ساخته میشود. در این پایگاه بیش از هزار نظامی آمریکایی همچنین نیروهای ویژۀ آمریکا و بریتانیا حضور داشتند با این وجود ملا عمر پناهگاه خود را دیگر تغییر نمیدهد.
او در این مدت بهندرت به خارج از مخفیگاه خود میرفت و در زمان بمباران هواپیماهای آمریکا نیز در داخل تونلها مخفی میشد.
بنیانگذار طالبان سالهای پایانی زندگی خود را در انزوا گذراند و تنها اخبار را از طریق رادیوی پشتو زبان بی بی سی دنبال میکرد.
او سرانجام در سال ۲۰۱۳ میلادی درگذشت؛ نیروهای طالبان مرگ او را برای دو سال از همه پنهان کردند.
واکنش دولت افغانستان
دولت افغانستان ادعاهای این کتاب را رد کرده است. بنا بر اعلام هارون چخانسوری، سخنگوی رئیس جمهوری افغانستان این ادعاها با هدف ایجاد یک هویت برای طالبان و حامیان خارجی آنها مطرح شده است.
دولت افغانستان که بارها پاکستان را به دلیل پناه دادن به ملا عمر سرزنش کرده، بار دیگر تاکید کرد که شواهد کافی دربارۀ زندگی و مرگ ملا عمر در پاکستان در اختیار دارد.
این کتاب در زمانی منتشر میشود که آمریکا و اعضای طالبان در جریان گفتگوهای دوحه در ماه فوریه از احتمال پایان دادن به جنگ خونین ۱۷ ساله در این کشور خبر دادند.
بیشتر بخوانید: