پس از سه دهه مبارزه، سرانجام جدایی‌طلبان قره‌باغ موافقت کردند که سلاح‌های خود را زمین بگذارند، دولتشان را منحل کنند و بار دیگر در جمهوری آذربایجان ادغام شوند. باکو نیز اکنون در حال آماده شدن برای بازپس گرفتن کنترل کامل این سرزمین است.
آگهیاین تحولات نیز در حالی روی داده که تقریباً همه ۱۲۰ هزار ساکن قره باغ اکنون این منطقه را ترک کرده‌اند و ایروان آذربایجان را متهم به تلاش برای «پاکسازی قومی» در این قلمرو کرده است.
با این وجود باکو این ادعا را رد می‌کند و از ساکنان ارمنی این منطقه خواسته است که بمانند و دوباره در آذربایجان ادغام شوند.
باکو همچنین گفته است که حقوق آنها حفظ خواهد شد و دفتر ریاست جمهوری آذربایجان در بیانیه‌ای اعلام کرد: «برابری حقوق و آزادی‌ها همچنین امنیت همه، بدون در نظر گرفتن وابستگی قومی، مذهبی یا زبانی آنها تضمین خواهد شد.»
با این وجود قره باغ همچنان خالی از سکنه است و عملاً هیچ ارمنی در آنجا یا در دیگر مناطقی که آذربایجان پس از جنگ در سال ۲۰۲۰ بازپس گرفت، زندگی نمی‌کند.
باکو همچنین از «بازگشت بزرگ» ۷۵۰ هزار شهروند آذربایجان که پس از اولین درگیری در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی از قره باغ، ارمنستان و مناطق اطراف آن گریختند، صحبت کرده است.
خلع سلاح بعد از ۳۰ سال
در حالی که بخش اعظم جنگ در ناگورنو-قره باغ متوقف شده اما هنوز برخی درگیری‌های پراکنده گزارش می‌شود. از جمله مسکو اعلام کرد که نیروهای روسیه و آذربایجان روز دوشنبه هدف تیراندازی‌هایی قرار گرفتند و ارمنستان نیز از کشته شدن یک نظامی در مرز مشترک با آذربایجان خبر داد.
باکو همچنین مدعی است که پروسه خلع سلاح و انحلال کامل دولت جدایی‌طلبان کامل شده است. اکنون نگرانی اصلی، مین‌های کار گذاشته شده در زمین‌های این منطقه است و به گفته آذربایجان مین‌زدایی به تازگی شروع شده است.
آذربایجان تعداد مین‌ها را «میلیون‌ها» و منابع دیگر دست‌کم ۱۰۰ هزار مین گزارش کرده‌اند.
انار ایوازوف، سخنگوی ارتش آذربایجان نیز به خبرگزاری فرانسه گفت: «دیگر هیچ نیروی مسلح غیرقانونی ارمنی در پایگاه‌های نظامی وجود ندارد.»
آذربایجان همچنین از کشف و ضبط بیش از ۲۰۰۰ قبضه تفنگ و ۲۲ خودروی زرهی خبر داده است.
آینده ماموریت ۲۰۰۰ نفری نیروهای حافظ صلح روسیه در قره باغ نیز هنوز مشخص نشده است و کرملین می‌گوید آینده این ماموریت، در چهارچوب توافق روسیه و آذربایجان تعیین خواهد شد.
یکپارچه سازی اقتصادی
آذربایجان همچنین اعلام کرد که به وضعیت دارایی‌های باقی مانده در منطقه قره‌باغ «بر اساس قوانین جمهوری آذربایجان» رسیدگی می‌شود. صدها هزار ارمنی که از قره باغ فرار کردند، خانه و کسب و کار خود را پشت سرشان رها کردند.
باکو همچنین گفت که گردش کامل پول ملی را در این منطقه تضمین می‌کند و زیرساخت‌های فیزیکی و اجتماعی آن را نیز به سطح متوسط در سراسر آذربایجان می‌رساند.
باکو می‌گوید که این سرزمین را سریعا به خدمات ملی از جمله آب، برق و مخابرات متصل خواهد کرد.