رئیس جمهوری اوکراین همواره در خطر ترور توسط تیم‌های اطلاعاتی روسی، جنگجویان چچنی و مزدوران واگنر قرار دارد. فقدان او فارغ از شوک روانی چه تاثیری بر روند مقاومت اوکراین و آینده این کشور خواهد گذاشت و اوکراین چه برنامه‌ای برای روزهای بدون زلنسکی دارد؟
آگهیولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین ماه گذشته در مصاحبه با شبکه آمریکاییِ سی‌ان‌ان و در پاسخ به این سوال که آیا نگران سوء قصد به جانش نیست، گفت: «اگر دائما به این موضوع فکر می‌کردم، ناچار می‌شدم شبیه پوتین که اکنون پناهگاه خود را ترک نمی‌کند، بی سر و صدا سرجایم بنشینم.» او افزود: «البته محافظان من باید برای جلوگیری از این اتفاق به فکر باشند. وظیفه آنها هم همین است لذا من به این موضوع فکر نمی‌کنم.»
اما حامیان آقای زلنسکی در داخل و خارج از اوکراین نمی‌توانند احتمال ترور او و تبعات آن را نادیده بگیرند. چرا که رئیس‌جمهوری اوکراین نقش مهمی در جلب حمایت و کمک‌های بین‌المللی در جریان دفاع اوکراین در مقابل تهاجم نظامی روسیه به خاک کشورش ایفا کرده است.
جای تعجب نیست که گروهی از قانونگذاران روسی و نظامیان راستگرای افراطی روسی با تشکیل گروهی در فضای مجازی در حال فضاسازی در خصوص لزوم هدف قرار گرفتن آقای زلنسکی هستند.
چند هفته پس از تهاجم گسترده روسیه به خاک اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، میخائیل پودولیاک، مشاور ارشد ولودیمیر زلنسکی، فاش کرد که ده‌ها سوءقصد جدی علیه رئیس جمهوری اوکراین ناکام گذاشته شده است.
البته بدیهی است که خطرات اکنون کمتر از آن چیزی است که در نخستین هفته‌های پر هرج و مرج جنگ وجود داشت، زمانی که تانک‌های روسی پایتخت اوکراین را هدف گرفته بودند و کمتر کسی فکر می‌کرد که اوکراین بتواند تا اوت ۲۰۲۳ در برابر روسیه مقاومت کند.
با این حال، هیچ کس شک ندارد که خطر ترور آقای زلنسکی همچنان بالاست. بر همین اساس است که سفرهای خارجی آقای زلنسکی با بیشترین مخفی‌کاری ممکن برنامه‌ریزی می‌شود.
کرملین هم پرونده قطوری در برنامه‌ریزی و اجرای عملیات ترور دارد. به عنوان نمونه، الکساندر لیتویننکو، افسر اطلاعاتی روسی که به بریتانیا پناهنده و در سال ۲۰۰۶ مسموم شد و یا مسمومیت نافرجامِ سرگئی اسکریپال، مامور اطلاعاتی دوجانبه که در سال ۲۰۱۸ رخ داد.
طبق قانون اساسی اوکراین، در صورت ترور منجر به فوت رئیس جمهوری، رئیس پارلمان اوکراین قدرت اجرایی را در اختیار خواهد گرفت. اما روسلان استفانچوک، با وجود این که هم‌حزبی آقای زلنسکی است در نظرسنجی‌ها از محبوبیت بالایی برخوردار نیست. میزان اعتماد عمومی به رئیس فعلی پارلمان اوکراین حدود ۴۰ درصد است که کمتر از نیمی از میزان اعتمادی است که مردم به آقای زلنسکی دارند. همچنین، احزاب مخالف دولت نیز تمایل پایینی به همکاری با او دارند.
با این وجود، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، اخیرا اعلام کرد که اوکراینی‌ها برنامه‌هایی برای تداوم دولت تحت هر شرایطی طراحی کرده‌اند.
در این خصوص، آدریان کاراتنیکی، کارشناس ارشد بخش اوراسیایِ شورای آتلانتیک، به پولتیکو گفت: «اوکراین صاحب یک تیم رهبری قوی شده که می‌تواند کشور را به صورت شورایی اداره کند و به همین دلیل از نظر من ترور آقای زلنسکی تهدید بزرگی محسوب نمی‌شود.»
کاراتنیکی، نویسنده کتاب «میدان نبرد اوکراین: از استقلال تا جنگ روسیه» هم به پولتیکو گفت: «کشور به نقطه‌ای از همبستگی و وحدت ملی بسیار اساسی رسیده که حتی اگر اتفاق وحشتناکی برای زلنسکی بیفتد، تاثیر تعیین‌کننده‌ای نخواهد داشت.»
او خاطرنشان کرد که اوکراین یک سازمان اداری، نظامی و دیپلماتیک «خوب» ایجاد کرده است.
یاروسلاو آژنیوک، کارآفرین اوکراینی هم به پولتیکو گفت: «زلنسکی نقش رهبری خود را در این دوران پُرچالش به خوبی انجام داده است و می‌دهد. با این حال، احساس اکثریت مطلق اوکراینی‌ها می‌گویند که ما هرگز تسلیم روسیه نخواهیم شد پس حتی اگر زلنسکی ترور شود، شکستی پیشِ رویِ اوکراین نخواهد بود.»
به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید
تاریخ نیز تجربه اطمینان‌بخشی را ارائه می‌دهد. نتایج تحقیقی که توسط بنجامین جونز و بنجامین اولکن برای دفتر ملی تحقیقات اقتصادی آمریکا (NBER) در مورد تأثیر ترور ۵۹ رهبر ملی که بین سال‌های ۱۸۷۵ تا ۲۰۰۴ انجام شده است، نشان می‌دهد که ترور رهبران خودکامه تغییرات اساسی در نهادهای کشور ایجاد می‌کند اما ترور رهبران نظام‌های دموکرات تاثیر قابل توجهی بر جای نمی‌گذارد.