دانشمندان موفق شده‌اند با مطالعه «دی‌ان‌ای» گونۀ ویژه‌ای از اختاپوس‌ها، اطلاعات مهمی درباره آینده محیط زیست در قاره جنوبگان به دست آورند.
آگهیآنها ژن‌های یکی از گونه‌های این سرپایان به نام «Turquet’s octopus» را که در آب‌های اقیانوس منجمد جنوبی زندگی می‌کنند، بررسی کردند و به نتایج نگران کننده‌ای دست یافتند.
تحقیقات آنها نشان داد جمعیتی از این اختاپوس‌ها که در حال حاضر از نظر جغرافیایی در منطقه‌ای «ایزوله» قرار دارند، حدود ۱۲۵ هزار سال پیش توانسته‌اند آزادانه با دیگر گونه‌های اختاپوس‌ها که متعلق به آن منطقه نیستند، جفت‌گیری کنند و این کار نیز دقیقا زمانی ممکن شده است که سه دریای اطراف قاره جنوبگان (آموندسن، ودل و راس) توسط باریکه‌ای به هم متصل بودند.
در آن زمان، دمای زمین مشابه دمای امروز بود و دانشمندان می‌گویند با کشف این اطلاعات، می‌توانند پیش‌بینی کنند که «صفحه یخی غرب قطب جنوب» یا همان WAIS احتمالا بیشتر از آنچه قبلا تصور می‌شد به فروپاشی نزدیک است.
اگر این صفحه یخی عظیم فرو بریزد، سطح آب دریاهای جهان به میزان ۳.۳ تا ۵ متر افزایش خواهد یافت و به این ترتیب نقشه جهان کنونی نیز به شدت تغییر خواهد کرد.
پژوهشگران این تحقیق تاکید دارند که اگر جهان نتواند گرمایش زمین ناشی از فعالیت‌های صنعتی انسان را تا حد ۱.۵ درجه سانتی‌گراد که در توافق پاریس تعهد شده بود حفظ کند، آنگاه وقوع این نتیجه بسیار محتمل است.
سالی لا، متخصص زیست‌شناسی تکاملی و پژوهشگر اصلی این تیم تحقیق از دانشگاه جیمزکوک استرالیا، در این باره به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «ما در این تحقیق از دی‌ان‌ای و تغییرات زیست‌شناسی، به عنوان نمایندۀ تغییرات قطب جنوب در گذشته استفاده کردیم. برای انجام این تحقیق، استفاده از این نوع از اختاپوس یک نمونه ایده‌آل محسوب می‌شد زیرا هم این گونه از اختاپوس‌ها در آب‌های اطراف قاره جنوبگان یافت می‌شود و هم اینکه ما اطلاعات زیادی درباره آن داریم. از جمله می‌دانیم که متوسط طول عمر آن ۱۲ سال است و از حدود ۴ میلیون سال پیش به عنوان یک گونه جدید ظاهر شده‌اند.»
دانشمندان دریافتند که فروریختن صفحات یخ جنوبگان، باعث شده که این گونه از اختاپوس ایزوله بتواند با دیگر گونه‌های اختاپوس‌ها ارتباط برقرار کند و برای هزاران سال با آنها آمیزش داشته باشد و به این شکل به حیات خود ادامه دهد.
پس از آن، صفحات یخ دوباره به هم پیوستند و به این ترتیب این گونه‌ها دوباره از دیگران جدا شدند.
این داستان پیوند و جدایی، در ژن‌های منحصر به فرد این اختاپوس‌ها ثبت شده است.
سالی لا و همکارانش «دی ان ای» ژنوم ۹۶ این گونه ویژه از اختاپوس را جمع‌آوری و توالی‌یابی کردند؛ آنها هم از اختاپوس‌هایی استفاده کردند که بطور تصادفی توسط کشتی‌های ماهیگیری صید شده بودند و هم نمونه‌های مشابه آنها که به مدت ۳۳ سال در موزه‌ها نگهداری می‌شدند.
آنها در جریان این توالی‌یابی، به شواهدی از راه‌های دریایی «بخش غربی» آب‌های اقیانوس منجمد جنوبی برخوردند؛ راههایی که سه دریای آموندسن، ودل و راس را به هم متصل می‌کردند.
این توالی‌یابی همچنین نشان داد که «صفحه یخی غرب قطب جنوب» موسوم به WAIS تا کنون در دو نوبت جداگانه فرو ریخته است: اولین بار در اواسط دوران زمین‌شناسی پلیوسن (حدود ۳ تا ۳.۵ میلیون سال پیش) و بار دوم در جریان آخرین دورۀ «میان‌یخچالی» (فاصله زمین‌شناختی با دمایی گرمتر بین ۱۲۹ هزار تا ۱۱۶ هزار سال پیش) بوده است.
پژوهشگران این تحقیق می‌گویند: «این مطالعه، شواهد تجربی را ارائه داد که نشان می‌دهد "صفحه یخی غرب قطب جنوب" زمانی که میانگین دمای جهانی مشابه دمای امروزی بوده، فرو ریخته است. همچنین نشان می‌دهد که نقطه اوج فروپاشی دوبارۀ این صفحه، در آینده نزدیک است.»
سوالات بی‌پاسخ
این تحقیق هنوز چند سوال را بی‌پاسخ می‌گذارد: اولاً اینکه مشخص نیست آیا تغییرات دما به‌تنهایی منجر به فروپاشی صفحات یخی باستانی شده است یا خیر. دوم، آیا تغییرات در جریان‌های اقیانوسی و تعامل پیچیده بین یخ و زمین جامد می‌تواند نقشی در این پدیده داشته باشد یا خیر؟ و درنهایت اینکه، مشخص نیست آیا افزایش سطح دریا به یکباره اتفاق می‌افتد یا در یک دوره بسیار طولانی‌تر روی می‌دهد.
با این وجود دانشمندان بر این باورند که نتایجی که در این مطالعه به دست آمده، قابل تامل است.
از نظر آندریا داتون، زمین‌شناس دانشگاه ویسکانسین-مدیسون و رابرت دکنتو از دانشگاه ماساچوست، این تحقیق، سند دیگری روی همه اسناد علمی به دست آمده دربارۀ آثار تغییرات آب و هوایی است.
آنها این مطالعه را یک تحقیق «پیشگام» توصیف کرده‌اند که بیش از همه یک سوال را مطرح می‌کند؛ اینکه آیا تاریخ باستان تکرار خواهد شد؟